In toenemende mate zoeken gemeenten via social media de samenwerking op met inwoners. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd mee te denken over beleid, problemen of oplossingen. Ook andere bestuursorganen hebben de weg naar social media gevonden. Zo zijn er steeds meer gemeenteraden ‘actief’ op social media. Met name Facebook is hierbij een populair kanaal. Daar is immers het gros van de Hollanders dagelijks op actief. Na onderzoek blijkt dat zo’n 56 gemeenteraden een eigen zakelijke Facebookpagina hebben. Deze wordt in de meeste gevallen beheerd door de griffie. In dit artikel gaan we dieper in op de uitdagingen waar gemeenteraden en griffies tegenaan lopen bij raadscommunicatie via sociale media. Daarnaast geven een aantal praktische tips om succesvol van start te gaan.
“Waarom zou je als gemeenteraad sociale media inzetten om de positie te versterken?” Goede vraag. Rick Nederend, griffier van de gemeenteraad van Gooise Meren, houdt zich ook bezig met het profileren van de raad op social media. Volgens hem biedt aanwezigheid op social media veel kansen:
“Informatie is tegenwoordig overal en het is steeds moeilijker om inwoners te bereiken. Je wilt inwoners graag betrekken bij de lokale politiek en het werk van de raad, maar niet iedereen leest de gemeentepagina of gaat zelf actief op zoek naar informatie. Om toch aan je doelstelling te kunnen voldoen en de raadsleden optimaal te ondersteunen om in contact te zijn en te blijven met inwoners is een Facebookpagina van de raad belangrijk. Nog belangrijker is een eigen pagina, zodat je ook daadwerkelijk kunt laten zien dat de gemeenteraad iets anders is dan de gemeente. Op deze manier versterk je ook de positie van de gemeenteraad als geheel en zorg je er ook voor dat je een (digitaal) netwerk opbouwt van inwoners.”
Het doel van social media is het gebruikelijke eenrichtingsverkeer te doorbreken en de burger via tweezijdige communicatie meer te betrekken bij het bedenken en uitvoeren van beleid. Althans, dit is wat men hoopt te bereiken. In de praktijk zien we echter dat de kwaliteit en effectiviteit van deze inzet vaak tekort schiet. Hoe komt dat? Uit het JPI Urban Europe SmartGov project blijkt dat de grootste uitdagingen te maken hebben met het scherp krijgen van de verschillende belangen, een geïmplementeerde workflow waar iedereen op terug kan vallen, een gedragscode voor medewerkers en het bepalen van de rollen en verantwoordelijkheden, zoals de communitymanager, contentmaker, adverteerder en analist. Er komt in de praktijk dus heel wat expertise bij kijken. Het idee dat een griffier ‘het er wel even bij kan doen’ is een misvatting. Nederend erkent ook enkele valkuilen die meekomen met het karakter van platforms als Facebook. Volgens hem is het onvoorspelbaar omdat inwoners op alle berichten kunnen reageren. Op deze manier wordt het intensiever om bij te houden, er wordt namelijk wel verwacht dat je interactie toont met je inwoners. Hierdoor gaat er veel tijd en gevoel in zitten, wat ook een zekere ervaring met social media vereist.
Naast advertenties zijn er nog meer spelregels om je kans op succes te vergroten. Op nummer twee staat wat ons betreft kwalitatieve content. Zonder creatieve content word je genegeerd. Waarom? Het online landschap is erg luidruchtig geworden. Door de hoeveelheid informatie die we dagelijks moeten verwerken worden we ongevoelig voor informatie. In een rap tempo scrollen we door onze newsfeed en als iets onze aandacht weet te grijpen dan besteden we er gemiddeld 2 seconden aan. In deze 2 seconden bepalen we of het relevant genoeg is om verder te lezen of te kijken. Een van de grootste uitdagingen op social media is dan ook de menselijke psyche te begrijpen en naar je hand te zetten. Kwalitatieve en relevante content is hier de sleutel voor. Een contentstrategie helpt je met het bedenken, ontwikkelen en uitzetten van content.
Facebook vraagt zoals elk ander communicatiekanaal expertise. Moet je dan alles zelf kunnen? Nee, het succes zit hem in de samenwerking. Breng verschillende disciplines bij elkaar en vorm een team. De kwaliteiten die je nodig hebt staan al beschreven in de strategie. Wijk hier niet van af. Wij zien bijvoorbeeld vaak dat gemeenteraden zonder betaalde advertenties aan de slag gaan. Soms vanuit een gebrek aan kennis en soms vanuit het principe dat je als overheidsinstelling niet adverteert met publiekelijk geld. Deze principes kun je hebben, maar dan houd je je al niet aan de eerste en belangrijkste spelregel van Facebook, namelijk “pay to play”. Voor bereik en betrokkenheid zul je dus moeten betalen. Facebook is geen gratis krant waarbij je altijd verzekerd bent van een trouwe groep lezers. Dit gegeven komt nog altijd maar deels binnen. Men begint gewoon en komt er gaandeweg achter dat de tijdsinvestering niet oplevert wat zij gehoopt hadden. Een groot deel van het succes zit hem in het begrijpen en het spelen van het spel. Moet je dan altijd betalen voor je bereik? Nee, dat hoeft niet. Zodra inwoners meer betrokken raken met de pagina doordat ze lezen, liken, reageren en doorklikken word je door Facebook als relevant gezien. Hoe hoger jouw relevantie “ook wel IPM score (interactions per mile)”, hoe groter je organische bereik.
Maar waar moet je dat budget dan vandaan halen? Volgens Rick Nederend moet de raad over hun eigen ondersteuning gaan:
“Als je een goede ondersteuning wilt als raad en je eigen positie serieus neemt, dan moet je daar ook in investeren. Dat betekent dat je daar als raad ook geld voor moet reserveren. En dat is niet populair, maar wel noodzakelijk.”
Het komt dus zoals bij ieder communicatiedoel weer allemaal neer op een strategie: wat is het doel, wie is je doelgroep, onderwerpsgebieden, contentgeneratie, rolverdeling, data-analyse, etc. Heb je je strategie scherp, pas dan zet je je eerste stap. Hier wil ik ‘trial and error’ niet mee tekort doen, want al doende leert men ook, maar bepaal dan wel hoe lang deze periode van experimenteren mag duren. Je kunt je tijd als griffier maar een keer besteden, en er ligt genoeg werk in alle raadscommunicatie.
Is jouw gemeenteraad actief op social media en kun je wel wat extra hulp gebruiken? Vraag dan nu onze gratis blauwdruk met tips en cases van andere gemeenteraden aan. Ben je bijvoorbeeld benieuwd hoe je aan de slag gaat met het opzetten van een goede contentstrategie? Of wil je weten hoe je het beste kunt bepalen of jouw inzet van social media zijn vruchten heeft afgeworpen? Vul het formulier hieronder in om de blauwdruk te ontvangen!